SREMSKA MITROVICA – Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica započeo je sredinom prošle, 2023. godine, realizaciju projekta „Doživite rimsko nasleđe na Drini i Savi – Put rimskih carevaa” koji se finansira kroz IPA program prekogranične saradnje Srbija -BiH 2014-2020 godine. Ukupan iznos sredstava je 382.926,25 evra, od čega je kroz program IPA obezbeđeno 85% ukupne vrednosti.

Partneri na projektu su Arheološki muzej „Rimski Municipijum“ iz Skelana (BiH), Turistička organizacija Srebrenica (BiH) i Centar za održivi razvoj i demokratiju (CORD) iz Beograda. Projekat obuhvata izvođenje konezrevatorskih radova, promociju i prezentaciju arheoloških lokaliteta Carska palata Sirmijuma i Rimskog Municipijuma u Skelanima kao i niz promocija, radionica i učešća na sajmovima,kako bi ove lokacije bile promovisane široj javnosti u regionu.

U okviru projekta „Doživite rimsko nasleđe na Drini i Savi- Put rimskih carevaa”, lider projekta Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica, izvešće radove na konzervaciji i prezentaciji jednog od brojnih sačuvanih mozaika Carske palate Sirmijuma. Mozaik iz Prostorije 23pronađen je 2006/2007. godine u severoistočnom delu Carske palate. Arheološka istraživanja, koja su prethodila radovima na natkrivanju lokaliteta, otkrila su mozaik iz IV veka, bogate dekoracije i raznovrsnih motiva. Posebno je interesantan oblik morske kornjače, vrlo neobičan motiv na mozaicima sa ovih prostora. Na površini mozaika vidljivi su tragovi paljenja, odnosno loženja vatre, u vreme kada prostor Sirmijumaosvajaju različite grupe nomadskih plemena i naroda, koje su Rimljani nazivali jedinstvenim imenom „varvari”.

Nakon istraživanja 2006/20007. godine, moziak je posebnim postupcima, u segmentima podignut sa podloge i lagerovan u prostorije Zavoda. Trenutno se izvodi konzervacija mozaika i tokom aprila biće montiran na adekvatne panele i izložen u Vizitorskom centru Carska palata.

U okviru projekta izrađena je virtuelna rekonstrukcija sistema podnog grejanja na sirmijumskoj palati. Ovaj film prikazuje način na koji su Rimljani pre dvadeset vekova zagrevali prostorije palate, gradskih vila i termi. Sistem, koji su nazivali hipokaust, sačuvan je u velikoj meri na današnjem arheolokom lokalitetu, a na ovaj savremen način posetiocima će biti omogućeno i da videput toplog vazduha od peći, kroz sistem kanala, do poda određene prostorije.

Prezentacija virtulene rekonstrukcije podnog grejanja i konzerviranog mozaika planirana je u aprilu 2024. godine.

Partneri na projektu, Arheološki muzej „Rimski municipijum” iz Skelana, izvodi natkrivanje arheološkog lokaliteta, a Turističkaorganizacija Srebrenica (BiH) i Centar za održivi razvoj i demokratiju CORD iz Beograd, pripremaju startegiju turističkog razvoja opštine Srebrenica i sprovode aktivnosti na unaređenju turističke infrastrukture.

Cilj projekta prekogranične saradnje je saradnja sektorski blikih ustanova kulture, turističkih organizacija i drugih aktera u turizmu, povezivanj kulturnog nasleđa u jedinstvenu kulturno-turističku rutu, u ovom slučaju rutu Putrimskih careva, unapređenje kulturnih lokacija i povećane turističke vidljivosti na kulturnoj mapi regiona. Kroz evropske fondove omogućena su nam sredstva za niz aktivnosti kojima će se ovi ciljevi postići.

Menadžer projekta Dušanka Stanković, konzervator Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica.